나무모에 미러 (일반/어두운 화면)
최근 수정 시각 : 2025-03-04 02:24:55

지르발어/설화

파일:상위 문서 아이콘.svg   상위 문서: 지르발어
1. 개요2. 행간주석 표기법3. 목록
3.1. 불의 기원(지르발 방언)

[clearfix]

1. 개요

2. 행간주석 표기법

약어
<colbgcolor=white,#1f2023> 감 <colbgcolor=white,#1f2023> 감탄사
관계 관계형 접사
결과 결과형 접사
비미래 비미래 시제 접사
능격
대격
대명.nX n인칭 X수 대명사
도구 도구격
동표.X (Bala/Ŋala/Yala/Gila)계 동사표지
명표.X.n (Bala/Ŋala/Yala/Gila)계 제n 부류 명사표지
미래 미래 시제 접사
불변사
여격
역수동 역수동태화 접사
잠재 동사의 잠재형
재귀 재귀태화 접사
절대 절대격
접사
주격
지시.n 제n 부류 지시사
처격
첩어
탈격
판정 판정 의문문 접사
향격

한 명사구에 요소들이 여럿 존재한다면 각 요소들에 S(자동문의 주어), A(타동문의 주어), O(타동문의 목적어), DAT(여격어), INS(도구격어), LOC(처격어), ALL(향격어), AVE(회피격어), ABL(탈격어), COM(공동격어), SGEN(단순소유격어), GGEN(일반소유격어)의 표시로 관계를 첨기하도록 한다.

3. 목록

3.1. 불의 기원(지르발 방언)

불의 기원 설화
구술자: Jack Murray, 1963년 11월 25일

{{{#!folding yalayjilu jamu bayi bagalŋañu buniŋgu first.
yálay-jìlu jámu báyi bágal-ŋà-ñu búni-ŋgu first
동표.y.처-접[강조] 불변[그냥] 명표.b.1.절대 뚫다-역수동-비미래 땔나무-도구 }}} 옛적에, (불을 피우려고) 사람들은 정말 이런 데서 땔나무를 가지고 그냥 (비벼) 파대곤 했다.

{{{#!folding ñaragu mijuyirriñu ŋana bunigu.
ñára-gu míju-yirrì-ñu ŋána[1] búni-gu
불꽃-여DAT 못알아채다-재귀-비미래 대명.1복.주 불-여DAT }}} (그러면서) 불꽃을, 불을 우리는 기다렸다.

—하지만 도저히 불을 구할 수가 없었다—

{{{#!folding jañjabajun balangala wayñjin dundu now.
jáñja-bàjun bálan-gàla wáyñji-n dúndu-∅ now
이제-접[강조] 명표.b.2.절대-접[위에]S 올라가다-비미래 새-절대S }}} (사람들이 그러던 중에) 이제 위에 새들이 날아오르고 있었다.

{{{#!folding dundu balaŋumbawal baniñu, balayuŋgulgala muŋanda ñinaygu mijuyirrigu.
dúndu-∅ bálaŋum-bàwal báni-ñu bálay-ùŋgul-gàla múŋan-da ñína-ygu míju-yirrì-gu
새-절대 동표.b.탈-접[멀리서] 오다-비미래 동표.b.처-접[바로그]-접[위에]LOC 산-처LOC 앉다-결과 못알아채다-재귀-결과 }}} 그 새들은 어디에선가 와서 바로 그 산 위에 앉아 기다리려던 것이었다.

{{{#!folding ŋunman ŋurriŋurri bajiñu, yimbajilu.
ŋúnman ŋúrri-ŋùrri báji-ñu yímba-jìlu
불[오인] 첩-불[차례로] 떨어지다-비미래 아니-접[강조] }}} (새들이) 차례로 (산에서 불을 구해올 것이라) 착각했지만 내려올 뿐이었고, 아무것도 얻은 것이 없었다.

{{{#!folding jañja giñan bajinjila yuŋgul añja baniyarrañu now.
jáñja gíñan bájinjìla-∅ yúŋgul-∅ áñja báni-yàrra-ñu now
이제 지시.2.절대S 바람까마귀-절대S 하나의-절대S 불[신정보] 오다-접[시작]-비미래 }}} 그러다 이제 바람까마귀 한 마리가 오기 시작했다.

{{{#!folding ŋamban balangali bajiñu jawurrgabungu.
ŋámba-n bálan-gàli báji-ñu jáwurr-gàbun-gu
듣다-비미래 명표.b.2.절대-접[아래에] 떨어지다-비미래 골짜기-접[다른]-향 }}} 아래로 간 그 새가 (그 밑에서) 다른 골짜기로 내려가는 소리가 들렸다.

{{{#!folding baŋumgali banagaŋu ŋanban, "birrima buran ŋayguna?"
báŋum-gàli bánagà-ŋu ŋánba-n[2] bírri-ma búra-n ŋáyguna
동표.b.탈-접[아래에] 돌아오다-관계 묻다-비미래 불[가능성]-판정 보다-비미래 대명.1단.대 }}} 밑에서 돌아오고서 (다른 새들에게) 묻기를 "나 보였어요?"

{{{#!folding "yimba. ŋu, jarrjijilu alright gaji. jilindu ñamba ŋinuna."
yímba ŋu járrji-jìlu alright gáji jílin-du ñámba ŋínuna
아니 그래 잘됐네-접[강조] 불[시도] 숯-도구 칠하다.잠재 대명.2단.대 }}}"못 봤지. 그래, 해보길 아주 잘했구나. (그럼 우리가) 숯으로 칠해주마."

{{{#!folding gajirrunjan/ jilindu ñambaŋu ban bajiñu yalugu.
gáji-rrù-njan jílin-du ñámba-ŋu bán báji-ñu yálu-gu
}}}

{{{#!folding yagungali bunigu maŋgalnbarrigu balandaya banagaymbali bayguli.
yagun-gali buni-gu maŋga-lnba-rri-gu balan-daya banaga-ymba-li baygu-li
}}}

{{{#!folding ŋindama bayi marimari baralŋaygu muŋangu yagi baralaygu?
ŋinda-ma bayi mari-mari bara-lŋa-ygu muŋan-gu yagi bara-la-ygu
}}}

{{{#!folding dundubilagu/ dirrabigalgu.
dundu-bila-gu dirra-bigal-gu
}}}

{{{#!folding jañjabajun ban baygulŋaŋurra yanuŋurrra/ buniŋga jimanda yuguŋga balaŋunda/ wudawudaga bambaybambay ban bayguŋurra.
jañja-bajun ban baygul-ŋa-ŋurra yanu-ŋurrra buni-ŋga jiman-da yugu-ŋga bala-ŋunda wuda-wuda-ga bambay-bambay ban baygu-ŋurra
}}}

{{{#!folding ŋanajina guygunguygun mungiŋugu.
ŋanajina guygun-guygun mungi-ŋu-gu
}}}

{{{#!folding gunga jaŋganaŋu jambundu.
gunga jaŋga-na-ŋu jambun-du
}}}

{{{#!folding banagaymban ŋanaji buran jañja jiman ŋanaji bagayarrañu ñinayman.
banaga-ymba-n ŋanaji bura-n jañja jiman ŋanaji baga-yarra-ñu ñina-yma-n
}}}

{{{#!folding buniŋaŋgaybiŋu/ ŋaliji buniŋaŋgay.
buni-ŋaŋgay-bi-ŋu ŋaliji buni-ŋaŋgay
}}}

{{{#!folding jarrjirru yaŋgun ŋanajina/ buni warrayman.
jarrji-rru yaŋgun ŋanajina buni warrayma-n
}}}

{{{#!folding jarrjirru ŋinda wuju/ jigilbin buŋan bau maŋgalmbarrigu ŋanaji budiyarrambarrigu.
jarrji-rru ŋinda wuju jigil-bi-n buŋa-n bau maŋga-lmba-rri-gu ŋanaji budi-yarra-mbarri-gu
}}}

{{{#!folding mungiŋugu/ gunga jaŋgaŋu wujuŋgu rubiñju.
mungi-ŋu-gu gunga jaŋga-ŋu wuju-ŋgu rubiñ-ju
}}}

{{{#!folding buniŋaŋgay mujangu bungibungiyarraŋugu ŋanajingu.
buni-ŋaŋgay mujan-gu bungi-bungi-yarra-ŋu-gu ŋanaji-ngu
}}}

{{{#!folding guygunguygungu/ yimbaŋga.
guygun-guygun-gu yimba-ŋga
}}}

{{{#!folding ŋindabu wandi wadibin.
ŋinda-bu wandi wadi-bi-n
}}}

{{{#!folding ŋanajina mugu buraŋurra bajigalinjaŋu.
ŋanajina mugu bura-ŋurra baji-galin-ja-ŋu
}}}

{{{#!folding ŋindabi maljarra balarrigalu wuñjarri yana maŋgalnbarrigu bagun bunigu/ and that's that.
ŋinda-bi maljarra balarri-galu wuñjarri yana maŋga-lnba-rri-gu bagun buni-gu and that's that
}}}

[1] 지르발 방언에서 흔히 나타나는 ŋanaji가 아닌 것이 독특하다.[2] 문맥상 'ŋanbal-ŋa-ñu'로 나타나야만 할 것 같다. 오류일지도 모른다.